شناخت رشد جسمی کودک

شناخت رشد جسمی کودک

برای شناخت وضعیت رشد جسمی کودک، معیارهای مراحل رشد، هرگز اصول آماری قرار نمی‌گیرد. کودک ممکن است نسبت به تاریخ سنی که توسط آن مرحله معین نشده است، بسیار جوان یا بسیار مسن باشد. بنابراین باید معیار سطح مرحله‌ای را پیدا کنیم تا بتوانیم درجه بلوغی را که کودک واقعا به آن دست یافته، تشریح کنیم. از طریق معیارهایی که برای هر دوره تعیین شده، تفاوت‌های فردی نمایان می‌شود.

در فرآیند رشد همیشه سرعت مفهوم متغیری دارد، مثلا رشد در سن 5 سالگی کند شده و از سن 10 سالگی تغییرات ناشی از رشد نمایان خواهد شد. عمل رشد به طور دائمی از بدو تولد شروع می‌شود و تغییراتی را ایجاد می‌کند که متاسفانه گاهی نسبت به این تغییرات توجهی نمی‌شود که این بی‌توجهی تاثیرات سوئی بر روی فرزند در حال رشد می‌گذارد، زیرا رشد علاوه بر تغییرات جسمی، تغییراتی در رفتار کودک نیز ایجاد می‌کند که به موازات فرایند رشد جسمی انجام می‌گیرد. البته تغییرات حاصل از رشد جسمی از محیط پیرامون کودک نیز متاثر است. مثلا رشد کودکی که در شمال کشور زندگی می‌کند، با کودکی که در جنوب کشور است، تفاوت خواهد داشت. با این وجود می‌توان گفت که کودکان نواحی مختلف جامعه از لحاظ رشد و تغییرات فیزیکی و روانی قابل مقایسه هستند.

البته مراحل رشد، مختص دسته‌بندی کودکان نیست، بلکه وسیله‌ای است که به ما امکان می‌دهد رفتار کودکان را تعبیر و تفسیر کنیم. کودک بیش از ششصد عضله متمایز دارد که او را کاملا در بر گرفته‌اند. اکثر این عضلات (پی – ماهیچه) شدیدا توسط جهت‌های قرینه و با دستگاه مفصلی و اهرمی قابل توجهی به اسکلت محکم شده‌اند. پیچیدگی سیستم عضلات ماهیچه‌ای از حد تصور فراتر است، زیرا کودک در حدود چهل میلیون تار ماهیچه‌ای دارد که هر یک از این تارها به نوبه خود از تعداد بی‌شماری رشته‌های نازک میکروسکوپی ساخته شده است که این رشته‌ها نیز به نوبه خود به رشته‌های نازک عصبی متصل می‌شوند که مایعات مغزی انتشاردهنده تحریک عصبی آنها از یک سری سلول‌های عصبی که در مغز و نخاع قرار دارند، حاصل می‌شود.

بخش اعظم این تشکیلات، در طول 10 سال اولیه زندگی ساخته می‌شود و به شکل یک فرایند منظم انجام می‌گیرد و بر اساس یک نظم دقیق ایجاد می‌شود که مراحل رشد را یادآوری می‌کند. روند این تشکیلات قبل از تولد شروع می‌شود. کودک قبل از تولدش قادر است حرکاتی انجام بدهد و وضعیت خود را تغییر بدهد (کل حرکاتی را که در طول دوره جنینی انجام می‌شود، قابل ملاحظه است.)

کمی پس از تولد، نوزاد وضعیت‌های فعالی را که چشم‌ها، سر، بازوها، پاها و بالا تنه وارد عمل می‌کند، می‌پذیرد؛ که این وضعیت کاملا منظم و هماهنگ است. این کشف قابل ملاحظه، انضباط و هم‌آهنگی وضعیت چشم‌ها، سر و دست‌ها و بدن را ایجاب می‌کند، حرکت غیر ارادی و نیروبخش گردن از دوران کودکی به عنوان منشأ ساده رشد در نظر گرفته می‌شود.

منبع:  مرکز مشاوره ستاره ایرانیان-شناخت رشد جسمی کودک